Koerdenleed

De mens is van nature een overlever. En wie niet kan overleven, zal niet overleven. Dat is wat we “het recht van de sterkste” noemen. De mens toonde in de beginfasen van zijn bestaan geen mededogen met zijn soortgenoten. Nadat de sociale banden ontstonden en de mens zijn naastenliefde ontwikkelde, begon men zich om de ander te bekommeren. En langzamerhand heeft zich dat ontwikkeld tot organisaties als Amnesty International en andere actiegroepen die zich elk onrecht in de wereld erg aantrekken. We zien echter ook dat de afnemende maatschappelijke betrokkenheid en de toenemende gemakzucht ertoe leiden dat we niet immer bereid zijn om vrijheid en gelijkheid te vuur en te zwaard te verdedigen. Wanneer westerse landen een confrontatie moeten aangaan die mogelijk de handelsbelangen schaadt, heeft men zand in de ogen.

We zijn altijd al geïnteresseerd geweest in volken die door een grote overmacht onderdrukt worden. Het begon al bij het joodse volk dat in Egypte gebukt ging onder de tirannie van de farao, u kent het Bijbelverhaal “De Exodus” wellicht wel. De joden waren slaven omdat het een volk was zonder land, er was dus niemand om de belangen van het joodse volk te behartigen. Dan degradeer je als volk al snel tot slaaf of zondebok (zoals vooral in de middeleeuwen en begin 20^e eeuw het geval was). Pas wanneer een zwervend volk een land toegekend krijgt, krijgt het een gezicht. Een gezicht dat “nee” kan schudden wanneer er inbreuk wordt gemaakt op de belangen en rechten van het volk.

En na jaren van vervolging, beschimping en tweederangs burgerschap, heeft het joodse volk inmiddels een gezicht gekregen: Israël. Het is dan een gezicht vol onvolmaaktheden en dat volgens sommigen een drastische facelift moet ondergaan (ik had hier een licht-antisemitische grap over een neuscorrectie kunnen maken), maar het joodse volk heeft een bodem waar ze de wortels van haar stambomen in te planten. Toen de internationale gemeenschap dacht achterover te hangen nadat het joodse vraagstuk in 1947 opgelost leek, hebben we tot op heden tenminste één volk over het hoofd gezien: de Koerden. Het volk dat in het Midden-Oosten, verspreid over verschillende landen, leeft. Het heeft nergens zijn thuisbasis gevonden.

Alhoewel de Koerden in eerste instantie geen land nodig lijken te hebben, lijkt de noodzaak voor een eigen land te groeien i.v.m. de onacceptabele wijze waarop Turkije met deze minderheid omgaat. Koerden zijn in Turkije nooit voor “vol” aangezien. Ze werden niet gezien als gewone turken en de verwachte komst van Koerdistan na de eerste wereldoorlog, bleef uit. Alhoewel ik de gewapende strijd van de PKK als een kansloos bloedbad zie, kan men zich afvragen in hoeverre er ruimte is om te praten als men weet dat de Turkse regering vaak beweerde dat de koerden niet bestaan en het tot 1991 verboden was om Koerdisch te spreken. Dat versterkt de dialoog niet. De PKK werd op velen terrorismelijsten geplaatst maar diezelfde organisatie wordt nu op een voetstuk gezet. Waarom? Omdat ze (mee)vechten tegen IS. De VS vliegt, op veilige afstand, wat rond met op afstand bestuurbare vliegtuigjes en de Koerden knappen het vuile werk op aan het front. Het eens zo gehate Koerdische onafhankelijkheidsleger krijgt vanuit alle hoeken en gaten steun. Westers gemakzucht? Ik denk het wel. Men heeft het in Nederland niet graag over de Koerden, wellicht omdat ze de Turkse gemeenschap niet voor het hoofd willen stoten. Jarenlang zijn de Koerden meesterlijk genegeerd en nu worden ze gesteund omdat ze toevallig dezelfde kant op schieten.

De strijd tegen IS is al een lange tijd gaande en zal ook nog een lange tijd plaatsvinden. Het is de etterende puist die is ontstaan door het mislukte buitenlandbeleid van president Bush. Het resultaat is een terroriserende samenleving waar de middeleeuwen modern bij afsteekt. Een samenleving waar vrouwen amper rechten hebben en waar lijfstraffen niet ongebruikelijk zijn. Een internationale coalitie, waaronder westerse landen en het Koerdische leger, vecht tegen deze mensonterende radicalen. De Turken hebben zich lang afzijdig gehouden, maar nu grijpen ze in. De turken vechten mee, het zou een eerste samenwerking met het Koerdische leger kunnen betekenen; zij aan zij tegen de vijand. Maar nee. Het Turkse leger valt de PKK aan met raketten als vergeldingsactie voor een aanslag door de PKK, die aanslag is uiteraard op geen enkele manier goed te praten, voor extremisten geldt immers geen enkel excuus. Hoe dan ook: een dialoog is weer eens de mond gesnoerd.