De kanarie in de kolenmijn

Een drieluik is voltooid. Hanneke Groenteman heeft in de serie ‘De kanarie in de kolenmijn’ het antisemitisme in Frankrijk, Engeland en Nederland onder de loep gelegd. Ondanks de welbekende berichten over antisemitische incidenten, brengt deze serie een nieuw gevoel van onbehagen met zich mee. Wat ooit vage vermoedens en in de vergetelheid geraakte zorgen bleken, wordt nu op een presenteerblaadje opgediend: het antisemitisme leeft in Europa. Na 1945 zijn de morele fundamenten van Europa niet opgehouden met doorrotten.

Antisemitisme kent vele gezichten en sommigen zijn ouder dan de anderen. Van de met haat doordrenkte pogroms in Rusland, tot de nazi-rassenleer uit de jaren ’30; ze hebben allemaal één ding gemeen: de joden hebben het gedaan. Elke vorm van rassenhaat en elke manier waarop bevolkingsgroepen benadeeld worden, is verschrikkelijk en abject. Maar de manier waarop het antisemitisme zich manifesteert, is zeer zorgwekkend.

Israël

Wanneer we kijken naar het hedendaagse antisemitisme, dan speelt Israël daar een grote rol in. Waar Israël in de beginjaren als kleine natie vrijwel niet betwist werd, daar heerst nu – ook in intellectuele kringen – een trend van antizionisme. Dit is vaak het gevolg van een ongenuanceerde kijk op de ingewikkelde problematiek die zich in de regio van Israël/Palestina voordoet. Een zionist wordt gezien als iemand die de Palestijnen niets dan onrecht wil aandoen en tevens een groot voorstander is van de kolonisten op de Westelijke Jordaanoever en niet als iemand die enkel het bestaansrecht van Israël erkend. Bij deze nuance gaat het meestal al fout.

Ook heerst er het oprechte geloof dat elke jood een zionist is en dat elke jood achter iedere beslissing van Netanyahu staat. Alsof er een spirituele band tussen elk lid van de joodse gemeenschap en de Israëlische regering bestaat. Het is namelijk zo dat veel (herkenbare) joden op straat worden aangesproken op de acties van de Israëlische regering; zij het met een scheldkanonnade, zij het met een geworpen steen.

Doordat de nazi’s de joden uit de samenleving verwijderde en in getto’s plaatsten, was het voor de achtergebleven burger aanlokkelijker om de antisemitische propaganda te geloven. Er waren op dat moment immers nauwelijks joden meer in de samenleving die het negatieve beeld konden weerleggen. En ik vermoed dat daar de kiem is gelegd voor het hedendaagse antisemitisme. De joodse populatie in Nederland is na de oorlog zeer klein gebleven, veel jongeren associëren ‘joden’ eerder met Israël dan met iemand uit hun naaste omgeving. Dus er zijn nauwelijks voorbeelden meer in de samenleving die men laat zien dat ‘de jood’ niet bestaat, er is geen uniforme opvatting over politieke zaken binnen de joodse gemeenschap. Er is geen ‘verborgen agenda’, het zijn geen leden van een monsterlijk wereldcomplot; het zijn mensen.

‘Gevestigde orde’

Het gevecht anno 2016 speelt zich af tussen de kleine burger en de gevestigde orde. En onder die gevestigde orde worden door sommigen ook ‘de joden’ verstaan. Een groep van fanatieke Trump-supporters geloven in wilde complottheorieën waarin het jaren ’30 antisemitisme van de ‘rijke joodse bankier die boven alle mensen staat’ weer even wordt afgestoft. De gevestigde media, de gevestigde politici werken samen met de gevestigde bankiers. En in de contreien van exteem-rechts, is bankier vaak synoniem voor jood. Maar dit is niet alleen op rechts zichtbaar, de Labour-Party onder leiding van Jeremy Corbyn heeft ook vele vooraanstaande leden gekend die zich schuldig hebben gemaakt aan niet al te zuivere uitspraken omtrent dit onderwerp. In Engeland zijn ook universiteiten die Israëlische universiteiten boycotten. Dan heb ik het niet over het leveren van wapens, het kopen van producten uit bezette gebieden maar slechts het uitleveren van kennis. Wat is daarop tegen? Wat hebben studenten van een Israëlische universiteit te maken met het wel of niet goedkeuren van nederzettingen op de Westbank of het benadeelde Palestijnse volk?

En straks?

De zojuist genoemde zaken – die in de serie goed aan bod komen – stemmen mij niet optimistisch. Ik denk dat de jodenhaat - die in Europa zo maar de kop op kan steken – ervoor kan zorgen dat joodse ouders die een onbezorgde toekomst voor hun kinderen willen, naar Israël zullen verhuizen. Er zou zich een trend voort kunnen zetten die ertoe leidt dat Israël zich tot de paria van de westerse wereld ontwikkeld. En dat men door die status van ‘paria’ zal blijven stemmen op zeer rechtse politici als Netanyahu en Liebermann die de Tweestatenoplossing liever vergeten en Europa eerder de rug toekeert dan de hand reikt.  Waar de Israëlische regering ook uit mag bestaan en wat die ook zal doen, in Europa krijgen de op straat herkenbare joden de rekening gepresenteerd.

In de columns die ik schrijf, probeer ik vaak mijn gelijk te halen.

Nu hoop ik dat ik ongelijk heb.

De week van falende gevechten

Het moest het gevecht van de eeuw worden. Twee rivalen zullen elkaar eindelijk gaan bestrijden. Ze hebben menig plaagstootje uitgedeeld, vileine woordenwisselingen gehad en hebben zo een massa opgewarmd die werd gedwongen om een kant te kiezen. Honderden, nee, duizenden mensen keken ernaar uit, nu was het moment eindelijk daar. Er werd volop gespeculeerd. Wie maakt er de meeste kans? Wie is de good-guy? Wie is de slechte? Hebben ze zich allebei wel goed voorbereid? Wie kan rekenen op de gunfactor van het publiek? Weddenschappen zijn afgesloten, het geld is ingezet en het gevecht van de eeuw stond op het punt te beginnen.

Diederik, Lodewijk en de versplintering...

Diederik Samsom en Lodewijk Asscher voerde het laatste debat om het lijsttrekkerschap van de Partij van de Arbeid. Dat deed het kibbelende duo in een oude fabriekshal, de plaats waar de – inmiddels uitgebloeide – wortels van de sociaaldemocratie liggen. De partij van de arbeider begint los te weken van haar achterban. De ‘arbeider’ van weleer bestaat niet meer of is in slechts beperkte mate in de bevolking vertegenwoordigd. De ‘laagopgeleiden’ die de plek van de arbeider vervangen neigen meer tot een stem op de populistische PVV en de SP. En de jongeren + links intellectuelen zien Jesse Klaver met zijn strijd tegen het ‘economisme’ als een redelijk alternatief voor de zoekende Partij van de Arbeid. De Partij die een verkiezingsprogramma samen heeft gesteld waarop ze zowel de lichtpuntjes uit de kabinetsperiode proberen aan te dikken en een (betere) visie voor de toekomst etaleren. Wat is nu de koers? Moet het anders dan in deze kabinetsperiode, moet de Partij van de Arbeid streven naar een linkse samenwerking en doorregeren? Hoe wil de Partij zich profileren in de komende paar jaar?

Fidel Castro: de revolutionair, de schoft en de haast onsterfelijke

Dictators zijn eigenlijk altijd al een beetje een obsessie voor mij geweest. Het zijn niet enkel toonbeelden van kwaad en alles dat ik verafschuw, het zijn vaak markante figuren met de meest uiteenlopende persoonlijkheden. We leven momenteel in een periode dat veel ‘klassieke’ dictators in hun protserige mausoleums van de eeuwige rust kunnen gaan genieten. Het 2016-equivalent van de klassieke dictator is vaak een semi-democraat die in feite als absoluut heerser te werk gaat. Vaak profiteren ze van een niet al te goed ontwikkelde of gematigde oppositie en doen ze er alles aan om dat zo te houden. Hierbij helpt de geheime dienst en een goed ontwikkelde staatsmedia altijd.

Maar denk nu even aan die klassieke dictators; mannen die door een slinkse staatsgreep, een militaire coupe of een rebellenopstand aan de macht zijn gekomen. Die oude – immer door gewapende vrouwen omringde – Khadaffi, de bebaarde en in een hol weggekropen Hussein of wat dacht je van Kim Jong-il, de bruutste Aziatische dictator sinds – nog zo’n prachtstuk – Mao Zedong. Wie was er nou nog meer? Oja, natuurlijk: Fidel Castro. Wat was dat nou ook alweer voor een man?

Ze kwam, ze zag en ze keerde om...

Hoe kon ze nou verliezen van Donald Trump? Dat zal Hillary inmiddels wel een aantal keren gedacht hebben. Het leek zo’n logische overgang. Nadat de puinhopen van Bush na acht jaar Obama eindelijk opgeruimd zijn, kon de VS langzaam floreren onder een – jawel – vrouwelijke president. Terwijl de laatste boze Republikeinen wegkwijnen, zou Hillary een geplaveid pad richting het Witte Huis bewandelen en zouden de jongeren massaal stemmen voor een progressieve toekomst. Een uiterst groot budget, 85 keurig geteste en afgewogen campagneslogans, een professioneel team vol politieke strategen, een gezonde voorsprong in de peilingen en een tegenstander die geen van de laatstgenoemde voordelen heeft.

Make Elections Great Again!

Donald Trump leek vanaf het begin al kansloos, maar hij is veel verder bij het Witte Huis gekomen dan vele mensen ooit hadden durven denken. Met die zin dacht ik mijn schrijfsel over de Amerikaanse verkiezingen te beginnen. De media zat er helemaal naast, de peilingen bleken onbetrouwbaar en de man die erin is geslaagd om een casino failliet te laten gaan, wordt president.

Ik heb een opiniebijlage van NRC Handelblad van zaterdag 7 mei ingelijst aan mijn muur hangen. Op de voorpagina staat een grote foto van Trump met als ondertitel “Kan hij president zijn?”. Ik vond het wel geestig, zeker omdat hij geen schijn van kans leek te maken. We hebben ervan kunnen genieten, de tierende miljardair kwam steeds dieper in zijn vocabulaire stront vast te zitten en vele schandaaltjes volgden. We hebben alleen niet in kunnen zien dat Trump de Bokito is die zich van vermakelijk troeteldier tot reëel gevaar ontpopt.

Het was al lang duidelijk. Sinds de puinhopen van Bush was de Republikeinse Partij stervende en de kandidaatstelling van Trump zou de doodsteek worden. Hij zou diepe verdeeldheid zaaien binnen zijn eigen partij, de verkiezingen verliezen en de Republikeinen dwingen tot zelfreflectie. Het zijn echter de Democraten die zich moeten realiseren dat ze de arbeiders-stemmen hebben verloren en dat de mild-bejaarde elitepoliticus Clinton er niet in is geslaagd om de millennials te enthousiasmeren voor de verkiezingen. Hoe diep moet de haat jegens Clinton wel niet zitten? Dat ze verloor tegenover een jonge, inspirerende en progressieve man die niet bepaald uit de partijelite kwam: oké. Maar dat Clinton verliest tegenover een oranje-seksistische-faillissement-turvende-racistische-zakenman met een chaotische campagnestrategie, zegt meer over Clinton dan over Donald Trump. De ervaringen mét Clinton zijn blijkbaar beangstigender dan de verwachtingen die men van Donald Trump heeft.

Over verwachtingen gesproken, Trump vormt nu een zeker gevaar. De Republikeinse partij heeft nu de meerderheid in congres en de senaat. Hij kan heel veel schade aanrichten. Trump kan Obamacare stopzetten en een inferieure Trump-variant in het leven roepen. Trump kan uit internationale veiligheidsverdragen stappen, sommige zaken zullen niet meer vanzelfsprekend zijn. Internationale ramptoeristen kunnen zich troosten met de gedachte dat het – hoe dan ook – een interessante tijd zal worden.

De boze bejaarden hebben gesproken. Ze hebben gesproken bij de Brexit, ze hebben gesproken bij de Amerikaanse verkiezingen en ze zullen misschien ook wel spreken bij de komende verkiezingen in maart. Verkiezingen waar misschien een andere populist met een blinde haararchitect wat winst in de wacht weet te slepen. Maurice de Hond voerde een tijdje geleden een betoog over de Nederlandse spelling, de oude zorgvuldig gevormde spellingsregeltjes zouden weleens haar autoriteit moeten verliezen. Het zou Maurice de Hond sieren om hetzelfde over peilingen te zeggen. Ze kloppen té vaak niet, zorgen ervoor dat kiezers meebewegen in trends i.p.v. een eigen politieke opvatting, dus waarom hechten we er zoveel waarde aan? Laten we weer zélf nadenken voordat we gaan stemmen, dat kan – zoals je ziet – een hoop ellende besparen.

Bernhard, de Duitse importprins

Avond aan avond werkt een 16-jarig meisje in een HEMA-filiaal. Ze vult de schappen een beetje bij en loopt door het schoongeboende winkelpand. Ze doet haar werk, zoals vele pubers. Maar ze doet haar werk op een iets andere manier. Ze lijkt een soort onaardse motivatie te hebben om haar werk op een zo goed mogelijke manier te doen. Is ze aan het sparen voor iets belangrijks en wil ze haar baan niet kwijtraken? Niet echt, ze krijgt namelijk bijna niks van haar eigen salaris. Ze schenkt haar salaris naar diegene die haar naar dit HEMA-filiaal hebben gestuurd: de Noorse broeders.

The election is rigged...

Wanneer er een strijd wordt geleverd of wanneer iemand uit een geselecteerd gezelschap tot winnaar zal worden uitgeroepen, heerst er altijd de vraag wie dat zou zijn. We leven in een tijd waarin de kansloze of de underdog mee kan doen aan de wedstrijd, en zomaar als de onverwachte winnaar op kan duiken. Twee jaar geleden was men nog in de volste overtuiging dat Jeb Bush degene zou zijn die tegen Hillary ten strijde zou trekken. Nu zitten de Republikeinen opgescheept met Donald J. Trump. Een zakenman die erin is geslaagd om niet ál het geërfde vermogen - dat zijn vader bij elkaar gesprokkeld heeft – te verliezen. Maar Donald J. Trump is niet de enige die vanuit de onverwachte hoek in de voorgrond trad; Bob Dylan heeft de Nobelprijs voor de Literatuur gewonnen.

De Sociaaldemocratische Ramkoers(wijziging)

Een boze man drentelt heen en weer. Het is Jacques Monasch. Jacques is een boze socialist, dat lijkt een pleonasme, maar deze socialist distantieert zich openlijk van zijn partijgenoten en het huidige partijbestuur. De kiezer is boos, de partij moet meer naar links en er moet een directe democratie ingevoerd worden. Daarnaast zal het weleens tijd worden dat het partijprogramma wordt samengesteld door een groep van jonge, progressieve geesten die midden in het leven staan, in plaats van een paar 70+ers. Verder heeft de PvdA zich van de kiezer vervreemd, Lodewijk & Diederik zijn de gezichten van de impopulaire PvdA van dit kabinet en zodoende moet er een nieuw gezicht aandienen die de partij zal behoeden voor een implosie bij de verkiezingen van maart 2017. Dat Jacques Monasch dat gezicht niet draagt, werd al vrij snel duidelijk wanneer hij, al struikelend over zijn woorden, zijn deelname aan de lijsttrekkersverkiezing bekend maakte.

De Presidentiële Horror-Clown

De ‘horror-clown’, het is een verschijnsel dat de laatste tijd steeds meer opduikt in de Verenigde Staten. Horror-clowns zijn clowns die mensen terroriseren, achtervolgen en aanvallen. De angst voor clowns is dusdanig groot geworden dat het in de VS illegaal is om tijdens Halloween verkleed over straat te gaan als clown. Hoe snel kan een algemeen bekend figuur veranderen… Een paar maanden geleden kon er nog wel om gelachen worden, na een aantal incidenten werd het langzamerhand griezelig en nu is het fenomeen angstaanjagend geworden; het is ongeveer dezelfde transformatie die Donald Trump heeft doorgemaakt.

SP… zonder intellectuele ruggengraat

Emile roemer loopt hoopvol en vastberaden richting het spreekgestoelte. Hij weet waarom hij hier loopt. Hij is gekozen door de SP-kiezer, waaronder zich mensen bevinden die zich druk maken over de zorg, en hij zal de stem van die mensen laten klinken. De socialist heeft, speciaal voor de Algemene Beschouwingen, zijn keurigste rode stropdas omgedaan. Roemer staat nu achter het spreekgestoelte en de gehele SP-fractie houdt haar adem in. Emile is namelijk een geweldige debater voor zijn spiegel in de fractiekamer en tegenover zijn bloedeerlijke en immer kritische partijgenoten, maar nu hij geobserveerd wordt door de priemende ogen van menig rivaliserend kamerlid… kan zijn socialistische wereldrede door interrupties aan kracht inboeten.

Blindedarmdonoren

Een zwarte Mercedes raast door de straten van Zaanstad. Gaat het hier om een afrekening in het criminele circuit? Nee. Het betreft een aantal etterende aandachtsmagneten die zichzelf met gestrekte arm in beeld brengen. Ze rijden door een wijk in de auto van hun vaders en patsen met het geld dat ze door middel van YouTube verdienen. Ze vernederen de politie, terroriseren de buurtgenoten en beledigen alles wat warmbloedig is. Het is de eerste groep sinds K3 die zó door het stof gaat voor een paar 9-jarige fans. Het zijn jongetjes die bewonderend kijken naar de hangende jongens voor de supermarkt. Als je mensen in uniform lastigvalt, dan moet je toch wel ge-wel-dig zijn. Als je dan geen status opbouwt, dan weet ik het ook niet meer.

Daders van andere vaders

Er ligt iemand op straat, en dat nog wel in een beschaafd land als Nederland. Het land waar opleidingen als bouwstenen aan de jeugd worden aangereikt, zodat ze de fundamenten voor hun toekomst kunnen leggen. En uitgerekend in dat land ligt er iemand op straat. Maar dat is logisch; hij wilde het spelletje niet meespelen en zette zichzelf met zijn acties buiten de maatschappij. De man met zijn zwerverachtige bestaan, ligt in een verhuisdoos aan de kant van de straat; een dakloze in een verhuisdoos is een soort naïeve optimist. Langzaam maar zeker gaat de klep van de verhuisdoos open, er komt een mannetje uit met een zonnebril op. Hij heeft de zonnebril op omdat hij zijn emoties niet wil tonen. Het model is uitgerust met twee kleine ruitenwissertjes aan de binnenzijde van de glazen, zodat de dikke krokodillentranen tijdig gewist kunnen worden.

Zomergast Rutte

Mark Rutte is te gast in het programma Zomergasten van de VPRO. Rutte zit hier duidelijk met een reden; hij mag in het een-op-een interview de helft van de zetels vullen, en hoopt dat na de verkiezingen in maart ook in de Tweede Kamer te doen. Het kijkcijferniveau van Zomergasten mag dan niet torenhoog zijn, maar Rutte heeft iets goed te maken met het intellectuele deel van het electoraat. Rutte liet zijn hoofd nog weleens zien bij RTL Late Night, danste met een glitterstrikje bij de Toppers en bedankte Albert Verlinde ‘namens heel Nederland’ voor 15 jaar RTL-Boulevard. Dat zijn drie redenen voor de kiezers om nog eens te kijken wat de overige partijen te bieden hebben. Het geflirt met de hossende massa zal niet op elke golfbaan in Nederland op grote instemming hebben kunnen rekenen, dus Zomergasten biedt uitkomst. Het programma wordt als een van de pareltjes van de publieke omroep gezien; het zou onmogelijk zijn om een marathoninterview te houden voor het zappubliek van de commerciële zenders. En daarom mag Mark Rutte een verkiezingsspot van drie uur houden. Een andere partij zou zoiets nooit kunnen overtreffen bij de zendtijd voor politieke partijen.

Pretpark-Perikelen

Een krakende deur in Michigan komt langzaam in beweging en wordt na het betreden van het huis zorgvuldig afgegrendeld met een drietal sloten. Een oude schoonmaakster strompelt de krakende trap af. De treden zijn niet bepaald moeilijk te trotseren voor de modale mens, maar deze vrouw heeft inmiddels al heel wat traptreden doorstaan in haar 69-jarige bestaan, en dat knaagt aan de mobiliteit van de mens. Wanneer ze beneden is, slaakt ze een zucht. Een zucht van fysieke en lichamelijke pijn. In haar linkerhand houdt ze een krant vast die ze op te keukentafel legt. De moordpartij in Dallas druipt als tot inkt verworden bloed van de pagina’s. De schoonmaakster, die een donkere huidskleur heeft, is net thuis gekomen. Ze wist haar hele leven wat ze moest denken; van Martin Luther King’s zijn speech, van Rosa Parks’ standvastigheid, de rellen in Los Angeles en van het presidentschap van Barack Obama. Maar nu weet ze het even niet meer.

Gefragmenteerd-Brittannië

Engeland ontwaakt en de kiezers blijken zich later pas te beseffen wat ze met hun stem hebben aangericht. Een Brexit; velen hebben nu al spijt van hun anti-establishment-stem. Misschien was Cameron niet gepassioneerd genoeg in zijn campagne? Misschien schoot Labour-leider Corbyn tekort door niet prominent in het remain-kamp te manifesteren. Misschien vertrouwde ze Nigel Farage en zijn alles-zal-wel-meevallen boodschap tegen beter weten in. Hoe zal het lopen? Vraagt de kiezer die zijn stem betwijfelt zich af. Misschien valt het ook wel mee en kan Engeland na een Brexit weer met gemak handeldrijven. Het zou ook kunnen dat dit vergezicht slechts een drijvende roze wolk is waarvan enkel Farage heeft voorspeld dat die boven Engeland zal gaan hangen.

Baas in eigen onderbuik!

In de tijd dat het Britse lidmaatschap van de Europese Unie eerder eeuwig dan toekomstig verleden tijd leek, sprong er nog wel eens een vluchteling in een vrachtwagen bij Calais. De vluchteling hoopte zo vanuit Frankrijk de overtocht te maken naar Engeland, waar hij een nieuw bestaan op zou gaan bouwen. Vele vluchtelingen namen deze route. Ze trokken naar Noord-Afrika om daar een overtocht naar Zuid-Europa te maken. Vanuit Zuid-Europa trokken ze naar het noordwesten, om vervolgens hun eindbestemming te bereiken: Engeland. Waarom precies Engeland. Waarom kozen de vluchtelingen voor een dergelijk moeilijk bereikbare plaats terwijl een verzorgingsstaat als Nederland voor handen ligt. Wat is er zo bijzonder aan Engeland ten opzichte van andere West-Europese landen vanuit het perspectief van een vluchteling?

Deze column... Trap er niet in!

De vier barkrukken staan eenzaam voor een kartonnen decor. Het zijn vier zetels die DENK in maart 2017 in de plenaire zaal van de Tweede Kamer hoopt te bemachtigen. Maar dit decor zal getuige worden van een historische speech. Het zal een speech worden die over heel de wereld te bekijken is, de overweldigende belangstelling wordt met de mogelijkheden van de digitale massamedia beantwoord. De verwachtingen van de speech zijn hooggespannen; ‘I Have a Dream’ zal erbij verbleken, Mandela zou hierbij afsteken als een aanstelligere stotteraar en de woorden die uit de monden van de DENK-kopstukken gaan vloeien, zullen tot meer tranen roeren dan waar een heel peloton Frans-Timmermansen ooit toe in staat kan worden geacht. Het electoraat van DENK zit ondertussen in spanning af te wachten. Ze zitten op hun smartphone of tablet, met schermpjes even groot als hun wereldvisie. De grote leiders zullen spreken, en spreken zullen ze.

Uw profiel matcht niet...

Het is een rustige en zonnige dag, een dag waar mensen naar uit kunnen kijken. Ze gaan met de kinderen naar het strand of naar het zwembad en genieten van het heerlijke weer. Ondertussen staat Hans Spekman in de berm van de A2. Hij zucht en kijkt naar de auto’s die hem met 130km per uur passeren, en snelheid die mede dankzij PvdA legaal gereden kan worden op dit stukje snelweg. Hans Spekman was onderweg naar een ledencongres van de Partij van de Arbeid en hij had voor het gemak even een dienstauto geleend van Samsom, die door ziekte niet kon komen. In het weekend zijn er sowieso veel dienstauto’s beschikbaar, behalve die van Dijkhoff, die momenteel nog wordt hersteld van de aanvaring met Hilda in Oranje. De reis van Spekman leek voorspoedig te verlopen, maar terwijl de partijprominent wat zinsneden uit zijn speech aan het opdreunen was, zag hij de autoriteiten met een tot stoppen manend teken in zijn achteruitkijkspiegel verschijnen. Hans rijdt de snelweg af. De twee politieagenten stappen uit en lopen richting de zware bolide. Spekman moest uitstappen en werd kort ondervraagd, en pittig ook. De agenten vertrouwende de situatie niet helemaal. Hoe kan deze man met zelfgebreide kriebeltrui en warrig, lang haar met een Wibra-leesbril op een super-de-luxe zwarte Audi met zware motor en geblindeerde ramen betalen? De agenten keken elkaar aan en besloten: deze auto matcht niet met het profiel van deze man. Spekman schreeuwde het uit, hij zei iets tegen de agenten met “eerlijke kansen” en “geen vooroordelen”, maar het mocht niet baten.

De Libelle Zomernachtmerrie

Lodewijk Asscher had behoefte aan een rustig moment, en dat moment leek naderbij te komen. Asscher bevond zich kortgeleden op de Libelle Zomerweek. Dat zou een prettige en ontspannende manier zijn om de huisvrouwen warm te maken voor een stem op de PvdA bij de komende parlementaire verkiezingen in maart. Vroeger was dat inderdaad vrij ontspannen. De Libelle-lezeres van tien jaar geleden beoordeelde de politicus meer op zijn al dan niet gekreukte pak en de gestrikte zijden das, ze plaatsten de volksvertegenwoordiger in het politieke spectrum aan de hand van de positie van diens haarscheiding. Sommige lezeressen hadden de politicus wel ergens vaag gezien, maar wat diens beweegredenen waren en of deze goed heeft gepresteerd… Dat kwam tijdens de Libelle-Zomerdagen eigenlijk nooit ter sprake.

Sylvana for President...

De nieuwe Nederlander zit na een lange werkdag thuis. Hij kijkt naar buiten en ziet het trieste weer waar hij deze week te vaak getuige van is geweest. Hij heeft een mooi bestaan opgebouwd in het land waar hij is geboren en waar zijn ouders naar zijn vertrokken. Hij is geïnteresseerd in de actualiteit, zodoende zet hij zijn televisietoestel aan. Hij zapt geruisloos langs de inhoudsloze kanalen die in zijn TV-bundel worden meegeleverd en ziet vervolgens Halbe Zijlstra in beeld, de man die het vuurtje voor de verkiezingen alvast aan het aanwakkeren is. Halbe is immers diegene die de PVV-kiezers kan paaien om naar het liberale paradijs van de VVD over te stappen, waar men de vrijheid heeft om met een zilveren strikje en geleende glitterbretels van Jort Kelder op de toppers te hossen. De nieuwe Nederlander pikt nog even wat nieuws mee over de Brexit; Britten zullen volgens EU-maatregelen zuinigere waterkokers en toasters aan moeten schaffen en de Derde Wereldoorlog zal volgens Cameron uitbreken bij het opzeggen van het Britse EU-lidmaatschap. Vervolgens blijft de nieuwsgierige kijker hangen bij de Wereld Draait Door, want daar zit Sylvana Simons met een belangrijke mededeling…

Jeb, Trump & het Songfestival

Jeb Bush komt binnenkort naar Nederland om een lezing te geven. Als een soort politieke-vluchteling verlaat hij de Verenigde Staten met de staart tussen de benen. Het is triest, maar zo zal hij nu zijn leven moeten vullen. Hij zal als een gekrenkte politicus door de wereld trekken om zijn eigen falen voor een geïnteresseerd publiek uit de doeken te doen. Hij was een van de verliezers van de afgelopen tijd. Hij liet even niets meer van zich horen toen hij uit de race stapte en zo niet langer de Republikeinse nominatie kon winnen. Hij was de gedoodverfde winnaar. Een man met een machtige familie, veel ervaring en (relatief) gematigde standpunten die een hoop kiezers aan kunnen trekken. Hij heeft er werkelijk alles aan gedaan. Hij liet zijn broer voor hem speechen, hij zette zijn bejaarde moeder voor de camera, hij vroeg het publiek om voor hem te applaudisseren… niets mocht baten. Hij schreef een dik boekwerk waarin zijn volledige (toekomstig-presidentiële) beleid in stond uitgekiend. Maar soms doet de inhoud er niet toe, de kiezer is niet geïnteresseerd.

Donald Trump for President...

De kaarten worden opnieuw geschud. Het politieke landschap is aan reflectie en vernieuwing toe, althans, dat lijkt de afgelopen weken het geval te zijn. De Nederlandse politiek maakt zich alvast op voor de volgende verkiezingen. In het SP-kremlin is Roemer al gekroond tot de nieuwe lijsttrekker, er waren immers geen andere kandidaten die zich hadden gemeld om het tegen deze grandioze polonaisesocialist op te nemen. Binnen de SP lijkt men zich overigens nooit erg activistisch uit te spreken tegen de partij(leiding). In de andere socialistische vleugel van de Nederlandse politiek, is men er nog niet uit. Zullen ze Diederik Samsom opnieuw voor het blok gooien, of wil de PvdA na de verkiezingen nog een behoorlijk aantal zetels overhouden? Terwijl de leden van de arbeiderspartij alvast weg zwijmelen bij partijprominenten zoals Asscher of Aboutaleb als lijsttrekker, bijt het oud-Greenpeace-lid Samsom zich in het lijsttrekkerschap vast zoals een harpoen dat in een Walvis doet. Diep van binnen is Samsom de man die aan het roer van The Artic Sunrise wil staan, geheime TTIP documenten openbaar wil maken en zeehondjes onder de bloederige knuppel van een bontjager vandaan wil redden. Misschien leuke ideeën voor wanneer de man volgend jaar uitgeteld thuiszit.

Koningsdag, het treurigste sprookje ooit

De glorieuze staatstelevisie opent met beelden van de grote leider. Het is groot feest en alle burgers zijn opgetrommeld om de grote leider te eren, om hem te kunnen bedanken voor zijn glorieuze leiderschap. De festiviteiten zijn nationaal en groots, een waardige en koersvaste leider verdient het immers om uit alle hoeken en gaten gesteund te worden. Er zijn meerdere evenementen georganiseerd zodat alle lagen van de bevolking kunnen deelnemen aan deze heugelijke feestdag. Zo spelen kinderen spelletjes ter ere van de grote leider op de basisscholen, ondersteund door een nationaal programma. En worden er dranghekken neergezet, waarachter het volk zich verschanst om een glimp van de grote leider op te vangen. De gelukkigen die zich in de nabijheid bevinden van deze weldoener, voelen zich door zijn aanwezigheid gezegend.

Make Great Britain Great Again!

Zo trots al ze zijn, vragen ze zich af of ze nog wel deel uit willen maken van een overkoepelende Unie. Iets dat boven hen staat, een vorm waarin ze ‘slechts’ een radartje zijn in een grote machine van deelstaten. Een groot deel van de Britten willen zelfstandigheid, en dan? Op hoop van zegen. Er lijken vrij weinig economische voordelen te kleven aan een Brexit, het is slechts het bevredigen van een nationalistisch sentiment. De tijd van de oude Europese grootmacht uit vervlogen tijden, van het succesvolle kolonialisme, de bruisende industrie. Men wil terug naar de tijd dat Groot-Brittannië nog wat voorstelde. Het Brexit-kamp baseert zich op dezelfde gevoelens als het Donald Trump kamp in de Verenigde Staten, terug naar de tijd van weleer toen alles nog goed was. Zelf de grenzen controleren, onafhankelijkheid: Make Great Britain Great Again!

Geitenneukers zijn zo slecht nog niet...

Duits zijn en grappen maken, het is bijna vragen om problemen. De Duitse komiek die vervolgd mag worden voor zijn beledigende uitlatingen over Erdogan, is het symbool van verzwakte ruggengraat van Europa en diens normen en waarden. Ooit kon Europa een vrijblijvende kritische toon tegen Turkije aanslaan, wanneer het bijvoorbeeld ging over de Armeense genocide of de manier waarop de Turkse overheid met de Koerdische bevolking binnen haar landsgrenzen omgaat. Europa kon altijd de vinger op de pijnlijke plek leggen en Turkije precies laten voelen waarom ze voorlopig nog geen deel uit zullen maken van de Europese Unie. Die tijd is nu echt voorbij, de Turkse overheid neemt wraak.

NEE, NEE, NEE!

De Tweede Kamer is dikwijls het toneel waar met plaatsvervangende schaamte naar gekeken moet worden. Vlak voordat er gestemd zou worden voor het raadgevende referendum, stond Ronald van der Raak van de SP zich wederom druk te maken. Hij stond, zo theatraal als socialisten kunnen wanneer ze geagiteerd zijn, met een nagetekend stembiljet in de plenaire zaal. Hij maakte zich namelijk druk over de duidelijkheid van het biljet, en vermoedde al dat dit het resultaat van een ja-kamp complot was. De SP is immers altijd duidelijk, de campagnefolder met de boodschap: “NEE, NEE, NEE” laat ook al weinig ruimte over voor discussie of relativering. Maar dit stembiljet bood die duidelijkheid niet. Want wanneer men namelijk het bolletje in het vakje niet inkleurde, maar de keuze ‘voor’ of ‘tegen’ aan zou kruisen, werd de stem ongeldig verklaard. Dat was een schande volgens Van der Raak, zo worden de stemmen van veel Nederlanders niet meegeteld! Dat is dan maar goed ook, denk ik. Als je als kiezer nog niet in staat bent om een stembiljet goed in te vullen, dan vraag ik me af hoeveel deze nog aan het democratische proces kan bijdragen. Zo moeilijk is het toch niet. Het is toch geen stembiljet met een doolhof om het bolletje heen? Dat de kiezer met het potlood door het doolhof moet gaan en de goede afslagen dient te nemen om bij het bolletje terecht te komen en binnen de lijntjes blijven, anders wordt de stem ongeldig verklaard. Als dat gebeurt, dan heeft Ronald van der Raak misschien enig recht van spreken.

Een stem voor Poetin, een stem tegen Europa...

Nederland ontwaakt. Langzamerhand doemt het licht der democratie op aan de horizon, waarop het zich verspreidt over de vele boomtoppen die ons vaderland kent. De lucht is fris en er is geen wolkje aan de lucht in dit democratische walhalla waar binnenkort een referendum zal plaatsvinden. Het is nog maar discutabel of überhaupt 30% van de stemgerechtigden zal komen opdagen, maar ze hebben het recht en daar draait het om! Er waait een briesje door dit wereldlijke paradijs, een flyerende Alexander Pechtold moet zijn folders goed vasthouden. Met zijn grote hypnotiserende hondenogen en zijn keurig gekamde haartjes, verleidt hij de passanten om in te stappen bij zijn bakfietsen-electoraat van naïeve, besluiteloze tweeverdieners met een (nog) ongetemde levenslust en onvoorwaardelijke pro-Europese houding.

Massagrafrede

Het is afschuwelijk, we leven mee met de slachtoffers en het is een laffe en moorddadige daad. Rutte heeft een persconferentie gehouden, op zijn A4-tje stonden deze zalvende woorden geschreven. De pers noteert en het volk hoort het aan. Helpen deze woorden iets? Het is als een kinderpleister voor een oorlogswond; de intentie is goed, resultaat niet direct zichtbaar. We kunnen wel waakzaam zijn en proberen om terroristen voortijdig in de kraag te vatten, maar is het wel mogelijk om dit soort aanslagen te voorkomen? Met de terreur in Brussel is weer duidelijk geworden dat het bijna onmogelijk is om al het gevaar buiten de deur te houden, zelfs op een goed beveiligde plaats als een vliegveld. Met een aanslag in de ondergrondse proberen terroristen de fundamenten aan te tasten waar de West-Europese samenleving op gebaseerd is: vertrouwen. 

Verstopeieren

“De dag die je wist dat zou komen is eindelijk hier”. Dit citaat uit het Koningslied, dat getuigt van creativiteitsarmoede en het ondermijnen van de schoonheid der Nederlandse taal, kwam in mij op toen ik Wilders voor de rechter zag staan. Hij was aanwezig bij een proefzitting deze week in een rechtszaal bij Schiphol. Hij hield een speech over de veiligheidsmaatregelen die getroffen moeten worden om hem in leven te houden en hij vroeg de rechters om een eerlijk proces. De rechters, waarvan een enkeling bedenkelijk keek alsof hij al een wraking tijdens de proefzitting zou verwachten, probeerden op te maken wat er hen eigenlijk verteld werd: spreek mij vrij, anders is dit proces niet eerlijk.

Donald Trump en de Populistencarrousel

Veel mensen moesten er even om lachen. Donald Trump? Hij maakt geen kans, zo gek zijn de Amerikanen niet! Ze mogen dan een reeks van zinloze interventies op hun naam hebben staan, ultra-commercieel ingesteld zijn en zich de beste van de wereld voelen, maar zo gek zijn ze niet… Niets blijkt minder waar. Terwijl Donald Trump steeds populairder lijkt te worden, weet te Republikeinse Partij zich geen raad meer. De partij is zich zeer bewust van haar tanende electoraat. Wanneer de partij steeds meer naar rechts opschuift, lopen er meer kiezers over naar de democraten. De republikeinen zoeken een toegankelijke, gematigde, licht-conservatieve stemmentrekker die op een scherpe doch elegante wijze met de democraten kan afrekenen. Donald Trump is bij deze criteria niet bepaald de eerste naam die in je opkomt. Misschien moeten we wennen aan het idee, dat men een behoefte heeft aan de antipoliticus en in 2016 blijkbaar meer dan ooit.

De Erdogan-Krant

Het is vroeg in de ochtend, er vindt een redactievergadering plaats zoals op elke maandag. De koffie en thee staat snel klaar en de plannen worden doorgenomen. De artikelen voor de volgende dag zijn gekeurd en grotendeels ‘goed’ bevonden. Nog even en de persen kunnen aan. De redactie heeft het moeilijk, het is een heel karwei om in een land als Turkije een kritische krant uit te geven. In het land waar men zich snel snijdt aan kritische tongen of vileine pennenstreken op papier, is het verstandig om zalvend te schrijven en te spreken. En terwijl de hoofdredacteur aan het zoeken is tussen de papieren die in zijn bureaula liggen, klinkt er herrie in de straat. Datgene waar hij al maanden voor vreesde, is werkelijkheid geworden.

Pegida Fan-shop!

De winkel is leeg, daar is men al enkele maanden aan gewend. De winkelstraat is op zijn retour. De V&D ziet er gesloten en verlaten uit, van de twee schoenenwinkels heeft één het leven al gelaten. Ze lopen te ijsberen, de eigenaar en een zaterdagkracht, ze lopen verveeld en gedeprimeerd door het Perrysport-filiaal. “Zo kan het toch niet langer doorgaan”, denkt de eigenaar, men koopt tegenwoordig nauwelijks meer in een winkel. De verkoop migreert naar het internet, dat is immers goedkoper en makkelijker. Maar plots verschijnt er iets in de verte. De eigenaar ziet door het raam twee gedaantes verschijnen. Een jongen met Nickelson-jas inclusief bondkraagje en een sigaret in zijn linker mondhoek vergezeld door een vrouw die een bijna kogelvrije laag aan make-up aangebracht heeft en haar ongenoegen over de omgeving laat uitstralen doordat ze haar mondhoeken permanent met de zwaartekracht naar beneden laat krullen.

Huppakee!

Hij leek even de gedoodverfde winnaar: Jeb Bush. Deze oud-gouverneur van Florida liet in het begin van zijn campagne zijn achternaam weg, er zijn immers vrij weinig republikeinen die aan zijn broer George W. herinnert willen worden. Hij had de volledige steun van de republikeinse partij, hij had grote super-PAC’s binnengehaald en had zodoende genoeg financiële middelen om een succesvolle campagne tegemoet te gaan. Alles leek op rolletjes te lopen, totdat de pestkop het klaslokaal betrad: Donald Trump. Hij dreef de spot met Jeb, maakte hem belachelijk en zette het beeld neer van iemand zonder energie, ruggengraat en uitstraling. Een imago dat Jeb Bush sinds de komst van Trump niet meer van zich af heeft kunnen schudden. Die arme Jeb moest nota bene aan het publiek vragen of ze alsjeblieft voor hem wilde klappen. Hij werd tijdens een speech bij een etentje afgekapt en liet zich in zeer verwarde toestand van het podium wegjagen, het was te zielig om aan te zien.

MAX Correspondents Dinner!

Het was ouderwets lachen geblazen. De eerste editie van het Nederlandse Correspondents-Dinner is volgens velen geslaagd. Lachen met journalisten over het politieke jaar in combinatie met veel zelfspot, het is niet aan iedereen besteed. Rutte redt zich wel, de gezellige borrel-praat-lach cultuur heeft zich immers diep in de VVD geworteld. Met wat hulp van het Ministerie van Algemene Zaken hebben ze er nog wat van kunnen maken.Het is een man die vaak lacht en deze avond had dat, voor de verandering, toegevoegde waarde voor hetgeen hij deed. Een Amerikaanse traditie, zo zeiden velen, moeten we dat nu ook perse in Nederland doen? Ik twijfelde eerst ook, maar na de beledigde houding van Jan Slagter weet ik het zeker: natuurlijk, waarom niet?

Homo-Safehouse

Ze weten toch altijd weer de aandacht te grijpen, die Noord-Koreanen. We hebben Noord-Koreanen altijd al als idioten gezien. Mensen die alle propaganda van de staat slikken als zoete koek en als makke lammetjes in de parades meelopen wanneer dat van hen gevraagd wordt. De waarheid is echter anders. Lang niet alle Noord-Koreanen zijn ‘volledig’ geïsoleerd. Al sinds de jaren ’90 komen Dvd’s van westerse televisieseries het land binnen en het gros van de bevolking neemt de propaganda niet langer serieus. De raketlancering van deze week is slechts bedoelt om de bevolking af te leiden van de enorme voedseltekorten etc. De elite van Noord-Korea in Pyongyang bekijkt de staatstelevisie met een soort propaganda-filter. Ze proberen het kaf van het koren te scheiden, zoals de Russen doen wanneer ze naar Russia-Today kijken dat door het Kremlin bekostigd wordt.  

Bombarderen! Bombarderen? Bombarderen…

Een 74-jarige man wordt wakker en stapt enigszins vermoeid uit bed. De man woont in de Verenigde Staten en heeft tot op heden een mooi leven genoten. Hij is een goed voorbeeld van een ‘geslaagde’ Amerikaan. Zijn ouders waren immigranten uit Polen en woonden in het armoedige Brooklyn. Deze man heeft zijn kansen benut; hij heeft veel gestudeerd en zichzelf uit de armoede omhoog gewerkt. Rond dezelfde tijd ontwaakt de 69-jarige Donald Trump uit zijn slaap. Hij stapt uit zijn bed dat met bladgoud is versierd en hij kijkt vanuit zijn Trump-Tower over New York uit, vanuit het boegbeeld van zijn imperium reikt zijn zicht van New Jersey tot Brooklyn. Hij groeide op in een rijk milieu en is in de zakenwereld gestapt nadat hij een miljoen dollar van zijn vader had ontvangen.

De Kust is Veilig

Daar zit hij dan, de gelukszoeker op functioneringsgesprek. Hij heeft zoveel kansen gekregen binnen deze maatschappij, maar hij heeft ze niet optimaal benut. Deze mensen geloofden even in hem, maar hij heeft ze weer teleurgesteld. Hij moet eens bedenken hoeveel energie ze in deze man hebben gestoken, hoe ze hem telkens weer de helpende hand hebben uitgestoken, verspilde moeite blijkt nu. De gelukszoeker kan een nog zo prachtige sollicitatiebrief schrijven, maar wanneer zijn achternaam eronder staat is hij kansloos. De brief wordt vernietigd alsof hij van een klokkenluider afkomstig is en naar de inhoud wordt niet meer omgekeken. En nu zijn uw kansen verspild, wat gaat u nu doen? Meneer Moszkowicz?

Massaver(kr)achting!

West-Europa is nog steeds geschokt door de situatie in Keulen. Er was in eerste instantie ook een hoop onduidelijkheid, het troebele beeld van een massaverkrachting wordt steeds duidelijker. Maar duidelijker is geen synoniem voor rooskleuriger. Uit een angst voor vreemdelingenhaat heeft men er in Duitsland voor gekozen om de hele zaak zo goed mogelijk in de doofpot te stoppen. Maar ook in Zweden zou er sprake zijn geweest van een grootschalige aanrandingszaak, daar hebben de autoriteiten echter iets langer nodig gehad om het achterste van de tong te laten zien. Angst is in ieder geval alom aanwezig en alles wordt uit de kast getrokken om een nieuwe aanrandingszaak te voorkomen.

PVV-Tokkie?

De vluchtelingen. Ze werden door sommigen met groot optimisme tegemoet getreden, inmiddels lijkt dat optimisme wat te krimpen. Is het cultuurverschil wel overbrugbaar? Zijn de Syrische vluchtelingen doorgaans wel hoogopgeleid? En zijn het überhaupt allemaal Syrische vluchtelingen? De kloof tussen voor- en tegenstanders van het vluchtelingenbeleid lijkt steeds groter te worden. Er lijkt over het algemeen vrij weinig plaats om een genuanceerd standpunt over de vluchtelingenproblematiek in te nemen. Of je wordt geacht “minder, minder, minder” te schreeuwen, of je behoort tot het kamp van de zelfgebreide-sjaals die op een zaterdagmiddag het Nederlandstalige lied “Jij bent welkom, vluchteling” aan niet-Nederlandssprekenden Syriërs laat horen. Mag je tegenwoordig twijfelen aan het vluchtelingenbeleid en de toekomst van de vluchtelingen in Europa zonder dat je het risico loopt om weggezet te worden als een tokkie?

Botte Saoedische Bijlen

We leven alweer in een nieuw jaar: 2016. Een jaar waarvan ik hoop dat het een stuk dragelijker dan 2015 zal zijn, het zal u immers niet ontgaan zijn dat er toen het een en ander is gebeurd. Zodoende hunkerde men naar een frisse start; de tv ging aan, vuurwerkshows werden uit de grond gestampt. Maar velen Nederlanders gingen ook zelf aan de slag, het kost een paar miljoenen, ogen en ledematen; maar dan heb je ook wat! Vuurwerk in de lucht schieten was wat saai volgens een aantal jongens. Die besloten zodoende om het vuurwerk, bij gebrek aan een bomgordel, op voetgangers af te schieten. De aangehouden jongens zullen deze wandaad wellicht motiveren door hun verschrikkelijke jeugd. Er zijn immers kinderen die niet tot nauwelijks aandacht van hun ouders krijgen, maar dat aantal is verwaarloosbaar (als u deze woordspeling begrijpt). En toen de avond viel en men, om Wim Kan maar even te citeren, ‘wankelend over de drempel’, richting het nieuwe jaar strompelden, werden er nog wat vette happen in de olie gegooid.